جای خالی اقتصاد مقاومتی در محصولات تراریخته
به گزارش تندرست نیوز، برخی از مخالفان تولید محصولات تراریخته بر این باورند که با کشت محصولات، استفاده از علف کش افزایش و تنوع گیاهی کاهش می‌یابد و به جوامع گیاهی و اکوسیستم‌ها آسیب می‌رسد.
به گفته سید محسن نساج حسینی معاون پژوهشی جهاددانشگاهی گیلان، هیچ مستندی بابت این فرضیه ها وجود ندارد، کشت محصول تراریخته با تنوع گیاهان زراعی منافاتی ندارد، بلکه در صورت کشت هر گیاهی، کشاورز باید علف های هرز مزرعه را از بین ببرد و این موضوع محدود به گیاهان تراریخته نیست.
وی با اشاره به اینکه در بعضی از محصولات مانند کلزا، مبارزه با علف های هرز مزرعه کار دشواری بوده و استفاده از علفکش ممکن است به گیاه زراعی هم آسیب بزند، گفت: گیاه تراریخته مقاوم به علفکش این مزیت را دارد که هنگام سمپاشی علیه علف هرز، آسیب نمی‌بیند و نتیجه عملکرد مناسب برای کشاورز است.
نساج افزود: هم اکنون مقادیر زیادی علفکش (به ویژه علفکش رانداپ یا گلایفوزیت) توسط کشاورزان و حتی دامداران برای کنترل علف‌های هرز استفاده می‌شود و این استفاده وسیع هم قطعا منجر به از بین رفتن تنوع گیاهی می‌شود، پس این یک موضوع کلی است و مختص گیاهان تراریخته نیست.
از طرفی بحران آب، گرم شدن هوا و تغییرات اقلیمی افزون بر ایران، بر سایر مناطق جهان نیز حاکم و به چالش اصلی کره زمین و ساکنان آن تبدیل شده است و دانشمندان و متخصصان در همه کشورهای پیشرفته به دنبال راه‌های غلبه بر این مشکلات هستند.
الهام باقری‌راد، متخصص بیولوژی در این خصوص گفت: در نقشه‌ها و اطلس‌های جغرافیایی، فلات ایران را با آب و هوای بیابانی و نیمه بیابانی معرفی می‌کنند، زیرا بیش از 80 درصد مساحت کشور ما را آب و‌هوای نیمه خشک و خشک تشکیل می‌دهد.
وی ادامه داد: در دهه‌های اخیر به دلیل مدیریت نادرست منابع آب و تخریب بخش‌های گسترده‌ای از جنگل‌ها و مراتع کشور، اقلیم ایران دچار صدمات جبران ناپذیری شده است و هم اکنون تغییرات اقلیمی وسیعی را به خوبی در فصل‌های مختلف سال شاهد هستیم.
متخصص بیولوژی ایران را نخستین کشور دنیا دانست که در آن کشاورزی و زراعت آغاز شده و عنوان کرد: به طور تقریبی یک سوم زمین‌های ایران قابلیت کشاورزی دارند اما به دلیل خاک نامرغوب و نامناسب بودن توزیع آب در بیشتر نواحی، در بیشتر زمین‌های قابل کشت در ایران کشت و زرعی انجام نمی‌شود. با وجود اینکه ایران کشور وسیعی است، اما به طور کلی خاک ایران برای کشاورزی در ابعاد بزرگ آنچنان مناسب نیست. تنها ۱۲ درصد از مساحت ایران یعنی کمتر از ۲۰۰ هزار کیلومتر مربع زیر کشت است و هنوز ۶۳ درصد زمین‌های با ظرفیت کشت و زرع دست نخورده هستند.
وی عنوان کرد: در این راستا و به جهت مقابله با بحران کم آبی، امروزه دانشمندان با دستیابی به تکنولوژی نوین و مهندسی ژنتیک قادر به بهبود صفات گیاهان از جمله کیفیت برتر و ارزش تغذیه‌ای بالا و سلامت گیاهان و محیط زیست شدند.
باقری‌راد ادامه داد: این گیاهان که حاصل مهندسی ژنتیک هستند، تراریخته نامیده می‌شوند. یکی از مهمترین مزایای گونه‌های تراریخته توانایی بالای آن‌ها برای کشت در زمین‌هایی غیر قابل کاشت، کم محصول و بی آب است.
به گفته این متخصص بیولوژی؛ در سایه فناوری نوین و محصولات تراریخته میزان مصرف آب، کود و استفاده از آفت‌کش های شیمیایی به میزان بسیار زیادی کاهش یافته است.
وی افزود: با توجه به بحران آب در جهان و به خصوص در کشورمان ایران که در حدود 60 درصد اراضی آن را بیابان تشکیل داده، این توانایی قابل تامل است اما هجمه‌های زیادی علیه گیاهان تراریخته در سطح کشور در حال گسترش است.
این متخصص بیولوژی بیان کرد: نکته قابل تامل این است که با توجه به تمام این مخالفت‌ها، فناوری و مصرف محصولات تراریخته در کشور، سابقه 20 ساله دارد. هم اکنون محصولات تراریخته به صورت دانه روغن، کنجاله سویا، ذرت، کلزا و پنبه به کشورمان وارد می‌شود و روزانه در حال استفاده از آن‌ها هستیم.
باقری‌راد با اشاره به واردات محصولات تراریخته به کشور طی سالیان متمادی و در مقابل مخالفت با تولید این محصولات، گفت: نگاهی به آمار و ارقام کشاورزی وارداتی به کشور خود گویای واقعیت است که چگونه برخی سودجویان با واردات بی‌رویه غذای اصلی مردم نه تنها به اقتصاد کشور آسیب می زنند بلکه کشور را بیش از بیش به بیگانگان وابسته می‌کنند.
وی افزود: طبق آمار مستند، عمده ترین محصولات واردات غذایی و کشاورزی ایران در سال ۱۳۹۲-۱۳۹۱ شامل؛ برنج (۲٫۳ میلیارد دلار)، کنجاله سویا (۱٫۸۲۷ میلیارد دلار)، دانه ذرت دامی (۱٫۵۲۶ میلیارد دلار)، دانه سخت گندم (۱٫۲۷۳ میلیارد دلار)، روغن خام سویا (۷۶۵٫۶ میلیون دلار) بوده که در حدود 90 درصد این روغن های خوراکی و علوفه خوراک دام وارداتی به کشور تراریخته بوده است.
باقری‌راد ادامه داد: با این حال دولت چاره‌ای جز وارد کردن این محصولات به کشور ندارد زیرا 80 درصد دانه های روغنی تولید شده در جهان از گونه های تراریخته هستند. در حالیکه خوشبختانه امروز در کنار تربیت دانشجویان زیاد در علوم ژنتیک، پژوهش‌گران و موسسه‌های پژوهشی زیادی در کشور ایجاد شده است و دانشمندان این سرزمین در خلال مطالعات گسترده خود در زمینه زیست فناوری و مهندسی ژنتیک قادر به دستیابی به تکنولوژی جدید در زمینه تولید گونه‌های تراریخته مقاوم به آفات و خشکی از ارقام مهم کشاورزی شدند و به این ترتیب کشور قادر به تامین بخش مهمی از نیاز غذایی مردم است و از این حیث به خودکفایی می‌رسد.
وی افزود: همچنین در سیاست های کلی برنامه چهارم توسعه، کسب فناوری، بویژه فناوریهای نو شامل ریزفناوری و فناوریهای زیستی مورد تاکید قرار گرفته بود و جزئی از تکالیف ما محسوب شد.
متخصص بیولوژی گفت: طبق قانون ایمنی زیستی سال 1388 که در مجلس شورای اسلامی تصویب شد، دولت مکلف به حمایت از تولید و مصرف محصولات تراریخته داخلی شده است. افزایش عملکرد تولیدات زراعی و باغی در واحد سطح، بکارگیری بذر مقاوم به خشکی و کم آبی، اجرای طرح الگوی کشت متناسب با وضعیت خاک و آب از جمله اولویت‌های وزارت جهاد کشاورزی بوده است که نیل به این اهداف با توجه به بحران کم آبی کشور جز در سایه استفاده از فناوری زیستی و مهندسی ژنتیک مقدور نخواهد بود.
حسین رستگار عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات آزمایشگاه‌های غذا و دارو، تکلیف محصولات تراریخته را در برنامه ششم توسعه مشخص شده دانست و گفت: بر اساس این برنامه هر اقدامی در این حوزه اعم از کشت، تولید و واردات باید با مجوز مراجع ذیصلاح صورت گیرد. اجازه تولید و کاشت محصولات بر عهده وزارت جهاد کشاورزی و تایید سلامت محصولات بر عهده وزارت بهداشت است.
اما آیا علت مجوز ندادن به تولید محصولات تراریخته، ناسالم بودن آن‌هاست؟ اگر این محصولات ناسالم هستند، علت صدور مجوز واردات آن‌ها به داخل کشور چیست؟ آیا فناوری تولید محصول تراریخته در کشور ما به پای فناوری تولید آن در کشورهای صادر کننده نمی‌رسد و به همین علت سلامت آن تایید نمی شود؟
باقری‌راد پیشرفته نبودن این فناوری را در کشور رد کرد و افزود: کشوری مثل ایران که با بی‌آبی مفرط روبرو بوده، مجبور به استفاده از فناوریهای نوین است.
متخصص بیولوژی ادامه داد: با توجه به نیاز کشور به خودکفایی و بحث اقتصاد مقاومتی، فناوری نوین و مهندسی ژنتیک با معرفی ارقام مقاوم به خشکی و آفات به بخش کشاورزی کمک قابل توجهی به کشاورزان در جهت تولید محصولات پربازده در سطوح زیر کشت پایین می‌کند.
وی عنوان کرد: تولید محصولات مهندسی ژنتیک با رشد بیش از صد برابری سطح زیر کشت گیاهان تراریخته در بیستمین سال تجاری‌سازی این محصولات در دنیا، نشان‌دهنده مزایای فراوان و استقبال و رغبت کشاورزان از کشت و تولید آن‌ها و رضایت مردم از مصرف این محصولات است.
این متخصص بیولوژی گفت: از مهمترین ویژگی محصولات تراریخته خوراکی و غیرخوراکی نبود بقایای سموم، افزایش عملکرد بالا و کاهش هزینه های تولید است. این محصولات از بالاترین کیفیت و قیمت ارزان نسبت به محصولات غیرتراریخته برخوردارند که برای هر قشری حتی کم درآمدها قابلیت مصرف داشته باشد.
وی یادآور شد: علت ارزانی قیمت محصولات تراریخته به معنای غیرکیفی بودن این محصولات نیست، بلکه به دلیل استفاده نکردن از برخی نهاده‌ها همچون سم، هزینه‌های تولید کاهش می‌یابد؛ بنابراین این محصولات با قیمت مناسبتری به دست مصرف کنندگان می‌رسد.
واقعیت این است که بیش از نود درصد سویا، کلزا، پنبه و ذرت و محصولات تجاری دنیا تراریخته است و در کشور ما نیز سال‌هاست روغن و خوراک دام تراریخته وارد می‌شود و قطع واردات هزینه هنگفتی به بازار تولید وابسته وارد می سازد.
اگر سلامت این محصولات تایید نمی‌شود و کشورهای تولید کننده فقط برای صادرات محصول در این حوزه فعالند، چرا مجوز ورود از سوی وزارت بهداشت صادر می‌شود؟ این سوالهای بی‌جواب نشان از عدم هماهنگی دو وزارتخانه بهداشت و جهاد کشاورزی یا تقسیم نابه‌جای وظیفه تصمیم‌گیری در خصوص یک موضوع واحد است.
علم و فناوری باید در جهت سلامت و ایمنی غذایی و زیستی به کار گرفته شود ولی در صورتی که مضر باشد باید محدود شود. هیچ محققی نمی‌خواهد محصولی تولید کند که خطرآفرین باشد.
منبع : تندرست نیوز