گذر ترویج علم از حوزه سنتی نیازمند همکاری و هم‌افزایی میان مراکز پژوهشی کشور است
سیاستگذاران و مجریان ترویج علم طی نشستی به بررسی راهکارهای هم افزایی برای ترویج علم با هدف تسریع پیشرفت کشور پرداختند.
گردهمایی سازمان‌ها و نهادهای فعال در حوزه ترویج علم با هدف شناسایی نهادهای فعال در این حوزه و ایجاد هم‌افزایی میان آنها، روز 25 مهر ماه به همت مرکز تحقیقات سیاست های علمی کشور در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برگزار شد.
دکتر اکرم قدیمی دانشیار مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور و رئیس انجمن ترویج علم در ابتدای این گردهمایی گفت: مفتخریم که در جمع سازمان‌ها و نهادهای فعال در حوزه ترویج علم هستیم تا در خصوص نقش این سازمان‌ها در ترویج علم و مسائل و مشکلات پیش روی این حوزه تبادل نظر کنیم. وی افزود این گردهمایی به دنبال بررسی عملکرد و شناسایی نهادها و ایجاد همکاری و هم‌افزایی بین این نهادها و سازمان‌ها و شناسایی ظرفیت‌ها و توانمندی‌های بالقوه و بالفعل آنها در سطح جامعه است. قدیمی ادامه داد تعدد دستگاه‌های دخیل در حوزه سیاست‌گذاری ترویج علم و حرکت ناهماهنگ این دستگاه ها تضعیف عملکرد سازمان‌های ذیربط را به دنبال خواهد داشت. وی بیان کرد ما در این نشست‌ها به دنبال ایجاد یک هماهنگی و همکاری نظام‌مند بین سازمان‌های فعال در حوزه ترویج علم و شکل دادن الگویی برای این همکاری هستیم. دانشیار مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور تاکید کرد عدم اجماع در خصوص تعریف ترویج علم یکی از چالش های این حوزه است. دکتر قدیمی ادامه داد اگر بپذیریم که واژه ترویج علم به معنای ساده‌سازی آن و قابل فهم کردن آن برای همگان باشد لازم است راهکارهایی و ابزارهایی برای آشنا ساختن مردم با موضوعهای علمی تعریف شود.
دکتر قدیمی هدف از گردهمایی سازمان‌ها و نهادهای فعال در حوزه ترویج علم را به کارگیری نگاهی نو به چگونگی استفاده از ابزارهای نوین برای تاثیربخشی ترویج علم در جامعه و همفکری در خصوص آن دانست و گفت امروز به عنوان مجریان، عاملان، سیاستگذاران، علاقمندان، مدافعان و … دور هم جمع شدیم تا نگاهی جدید و حتی نقادانه نسبت به این موضوع داشته باشیم. قدیمی تاکید کرد باور داریم که تا کنون تلاش‌های بسیار قابل توجه و تاثیر گذاری انجام گرفته است. اما اگر بخواهیم به هدف نهایی خود که تاثیرگذاری علم بر جامعه است تحقق پیدا کند باید نقاط ضعفی را که طی سالها با آن برخورد کردیم را بررسی کنیم. وی گفت برای این منظور لازم است ابتدا وضعیت موجود نهادها و سازمان‌ها در حوزه ترویج علم بررسی شود و سپس با توجه به شناخت وضعیت موجود، فرصت‌ها و تهدیدهای این حوزه را شناسایی کنیم و با هم‌افزایی و تبادل نظر در این زمینه بتوانیم گامی در راستای عمومی‌سازی علم در کشور برداریم.
وی گفت سابقه افکار ترقی خواهانه در کشور به مشروطه برمی‌گردد اما هنوز تاثیر این افکار به وضوح در سطح جامعه قابل مشاهده نیست و با وجود داشتن ظرفیت بالا و تعدد سازمان‌های فعال در حوزه ترویج علم عملکرد جزیره‌ای تا کنون مانع استفاده از این ظرفیت عظیم شده است.
دکتر قدیمی ادامه داد نگاه علمی به مسائل باید در تمامی زمینه‌ها صورت بپذیرد از نگاه علمی به مسائل فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، حتی مسائل سیاسی می‌تواند بابی باشد که با کمترین هزینه جامعه را به مرزهای پیشرفت برساند. برای اینکه گفتمان و گفتگو در خصوص ترویج علم از حوزه سنتی خود خارج شود باید از اندیشه‌های نو و ابزارهای نوین به درستی استفاده شود.
وی در پایان بر گفته حضرت علی (ع) تاکید کرد که فرمودند “اندیشه نیک بهترین اندیشه بشر است” و گفت به نیکی اندیشیدن از صفاتی است که در اسلام بسیار به آن سفارش شده و چه نیکی فراتر از سعادت جامعه و چه ابزاری کم هزینه‌تر از علم برای سعادت کشور. قدیمی اظهار داشت اگر این گردهمایی فقط به یک هدف مهم اندیشیدن برای بهتر بیان کردن ترویج علم در جامعه برسد مطمئناً به هدف خودش دست پیدا کرده است و چنانچه بپذیریم علت هر شکستی عمل بدون فکر و اندیشه است این گردهمایی و تبادل نظر بین سازمان‌هایی که سالها توان خود را در این عرصه خالصانه در طبق اخلاص گذاشته‌اند فتح بابی است برای اینکه بتوانیم از قدرت تفکر و تعقل در جهت زایش اندیشه و پس از آن شکل‌گیری عملی متناسب با زمان و مکان بهره بگیریم.
گفتنی است طی سال‌های اخیر جریان فناوری هراسی و عوام فریبی در حوزه‌های مختلف به ویژه طب سنتی ، طب اسلامی، بیوتروریسم و عناوین پرطمطراقی مانند اصلاح سبک زندگی یا الگوی اسلامی پیشرفت با هرگونه توسعه علمی به ستیز برخاسته و پژوهشگران و جامعه پژوهشی را مورد هدف قرار داده و با القابی چون تاجر، خائن و حتی الفاظ توهین‌آمیز مورد خطاب و عتاب قرار می‌دهند. متاسفانه صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران نیز طی قریب به دو سال گذشته به جولانگاه این افراد فناوری هراس و دانایی ستیز به ویژه “زیست فناوری هراس” تبدیل شده است.
فرحناز رضاپور