مخالفت‌ با ترا ریخته همچون مخالفت‌ها با واکسن

تصور زمانی که بنا به پیش‌بینی دانشمندان بشردوست جهان، چند دهه دیگر فرا می‌رسد، هراسناک است. گرم شدن کره زمین تا حدی که رویش گیاهان به آسانی میسر نخواهد بود! درچنین زمانی، نه طلاها و نه دلارها، نه یورو، نه لیره و نه بیت کوین به زخم بشر مرهم نخواهد بود و نه زرادخانه‌های انباشته از سلاح‌های متعارف و غیر متعارف؛ زيرا این‌ها را نمی‌توان خورد! چاره بشر برای رهایی از «هراس گرسنگی» و سپس خود «گرسنگی» چه می‌تواند باشد؟ آیا ساختن «ابر انبار»ها چاره اين موضوع است؛ اکنون بکاریم و انبار کنیم تا آن زمان هراس‌انگیز گرسنه نمانیم؟ اين یعنی برگردیم به هفت سال اول خواب فرعون مصر و کاری برای هفت سال دوم انجام دهیم! چشم به راه یوسف عدالت‌ورزی باشیم تا ابر انبارها را در گشاید و روزی به قدر زنده ماندن را بین گرسنگان زمین قسمت کند!؟ یا بکوشیم در جهانی که قدرتهای سیاسی یکی پس از دیگری از پیمان‌های معطوف به حفظ قابلیت‌های زیست‌آور زمین خارج میشوند، از کویر و لم‌یزرع شدن زیست بوم خویش پیشگیری کنیم؟ به نظر نمی رسد، در حالی که شالي‌زارهای شمال به شکلی نا گزیر روز به روز کوچک و کوچک‌تر می‌شوند، جالیزهای آبرفت خوزستان لحظه به لحظه زیر سینه غبار و ریزگرد در حال تبدیل شدن به برهوتند و دیگر خاکجاهای سرزمین‌مان، زایش حیات را در می‌بازند، چنین راهکارهایی به تنهایی کاری از پیش ببرند. با بررسی واقعگرایانه و علمی شرایط و قابلیت‌های زیست بوم ایران، درمی‌یابیم ادامه حیات معمولی ما در پهنه گربه‌ای که فقط یک خط باریک سبز (گیلان و مازندران) بر گرده‌اش دیده می‌شود، منوط به تلاش و کوشش و فداکاری انسانی و علمی در جهت فراهم آوردن بستری است که با تکیه بر آن از هراس خویش بکاهیم؛ کاری که جهان صاحب فناوری و علم به آن مشغول است. وقتی، روز به روز، سطح قابل کشت و محصول آن فرو می‌کاهد، عاقلانه و علمی این است که تولید را بیفزاییم و در شرایطی که کمبود منابع آب به عنوان یکی از ابرچالش‌های کشور برشمرده می‌شود، چگونه می‌توان تنها به روش‌های سنتی برای افزایش تولید بسنده کرد؟ در چنین شرایطی این مسئولیت اهل دانش است تا راهی برای برقراری توازن بیابند. وقتی منابع و قابلیت اقلیم کاهش یابد تنها راه مواجه شدن با بحران‌های پیش رو بهره‌گیری از فناوری‌های روز است. تولید گیاهان تراریخته به عنوان یکی از کاربردهای زیست فناوری یکی از پیشرفته‌ترین شیوه‌ها برای افزایش کمی و کیفیت محصولات تولیدی غذایی و کشاورزی است. با استفاده از این فناوری دانشمندان می‌توانند ارقامی از گیاهان زراعی را تولید کنند که سالم‌تر و مغذی‌ترند، در شرایط خشکی قادر به رشد هستند، نسبت به ارقام غیرتراریخته رشد سریع‌تری دارند و محصول بیشتری تولید می‌كنند.

تولید گیاهان تراریخته مقاوم به آفات و حشرات سبب می شود تا طی پرورش گیاه نیازی به حشره کش‌ها و آفت‌کش‌های شیمیایی نباشد. این مزیت علاوه بر اینکه هزینه‌های کشاورزان را کاهش می‌دهد و سبب افزایش در آمد آن‌ها می‌شود، محصولات سالم‌تری نیز برای مصرف‌کنندگان تولید می‌کند که فاقد بقایاي سموم است. هرکس که بر سر راه چنین روش جهانی شده‌ای سنگ و کلوخی بیفکند، باید به سطحی‌نگری یا بی توجهی‌اش به ضرورت‌های زمانه اذعان کنیم؛ البته ترس از فناوری در کشور ما پیشینه‌ای بس طولانی دارد. از نمونه‌های تاریخی آن می‌توان به قضیه تحریم دوش اشاره کرد. در سال‌های اولیه با دوشی‌شدن حمام‌ها، مخالفت‌هاي برخی مدعیان نیز آغاز شد. انواع واقسام شبهاتی که هر روز از طرف ایشان مطرح می‌شد. یک روز می‌گفتند غسل در زیر دوش جایز نیست و باطل است. روز دیگر می‌گفتند این یک توطئه است، می‌خواهند خزینه را که موضوع غسل ارتماسی است، از بین ببرند و در واقع حکم خدا را نابود سازند. تا آنجا که یک سازمان مخفی شبانه زیرزمینی تشکیل داده و یک خزینه مخفی درست کرده بودند که ورود به آن تنها در انحصار اعضاي رسمی این «حزب خزینه» بود! این مخالفت‌ها چندین سال ادامه داشت تا زمانی که اغلب مردم به تدریج پذیرفتند که حمام دوشی از هر جهت (دینی، مذهبی، بهداشتی، درمانی، اجتماعی،اقتصادی و روانی) بهتر و مناسب‌تر از حمام خزینه‌ای است و با آن کنار آمدند. در تاریخ ما این دست رفتارها وموضع‌گیری‌ها کم نبوده است. در سال 1264 قمرى، نخستين برنامه‌ دولت ايران براى واکسن زدن به فرمان اميرکبير آغاز شد. در آن برنامه، کودکان و نوجوانان ايرانى را آبله‌کوبى مى‌کردند. اما چند روز پس از آغاز آبله‌کوبى به امير کبير خبردادند که مردم از روى ناآگاهى نمى‌خواهند واکسن بزنند؛به‌ويژه که چند تن از فالگيرها و دعانويس‌ها در شهر شايعه کرده بودند که واکسن زدن باعث راه ‌يافتن جن به خون انسان مى‌شود. نفوذ سخن دعانويس‌ها به اندازه‌ای بود که روز بيست و هشتم ربيع‌الاول به امير اطلاع دادند که در تهران و روستاهاى پيرامون آن فقط 330 نفر آبله کوبيده‌اند. خرافه‌گرایی جماعتی اندک موجب شد تا کودکان بسياری به خاطر نزدن واکسن جان‌شان را از دست بدهند. از سوی دیگر مصرف داروهای شیمیایی حرام و سرطان‌زا اعلام می‌شود. روزگاری حتی به بلند گو ومیکروفون « بوق‌شیطان» می‌گفتند و امروز ادامه این دل نگرانی‌ها به فناوری تولید گیاهان تراریخته رسیده است. همان‌ها که وقتي می‌خواستند ساعت را عوض کنند، می‌گفتند این کارها برای این است که دین از بین برود، امروز در مقام دکتر و پروفسور عنوان می‌کنند که محصولات تراریخته توطئه‌ای برای از بین بردن دین است. یک سوم زمین‌های ایران قابلیت کشاورزی دارند اما به دلیل خاک نامرغوب و نامناسب بودن توزیع آب در بیشتر نواحی، درزمین‌های قابل کشت در ایران کشت و زرعی انجام نمی‌شود. در چنین شرایطی توسعه گیاهان تراریخته مقاوم به خشکی می‌تواند سبب افزایش قابل توجه تولید محصولات کشاورزی شود تا آنجا که امنیت غذایی در کشور با تکیه کمتر بر واردات میسر شود. تنها باتوجه به میزان قابل توجه کاهش بارندگی‌ها در سال‌های اخیر کافی است که دریابیم برای ایجاد کشاورزی پایدار، حفظ ایمنی و امنیت غذایی و همین طور افزایش درآمد و سطح کیفی زندگی کشاورزان باید کاری انجام دهیم. در کنار سایر روش‌های علمی از جمله به‌زراعی و به‌نژادی این امر با بهره‌مندی از فناوری‌های پیشرفته و روز جهان میسر است. با این حال، دانشمندان و پژوهشگران کشور برای به کارگیری دانش خود در مقابله با بحران‌های پیش رو با هزاران چاه غیرکارشناسی و غیرقانونی روبه‌رو هستند که حفر آن‌ها با همدستی قدرت سیاه ثروت مخالفان تولید ملی و فشارهای دلواپسان فناوری‌هراس انجام شده است. محصولات تراریخته قرار نیست در برابر مشکلات بی‌شماری که کشاورزی کشور اکنون با آن روبه‌رو است همچون غول چراغ جادو عمل کنند اما این فناوری و این محصولات در کنار سایر فناوری‌ها می‌تواند سبب کاهش قابل توجه فقر، تغذیه بهتر، افزایش سلامتی و توسعه پایدار شود. تجربه بیش از دو دهه کشت و مصرف این محصولات در اروپا، آمریکا، برزیل، آرژانتین و ده‌ها کشور پیشرفته و در حال توسعه دنیا، تمام این قابلیت‌ها را برای این محصولات به اثبات رسانده است. آنچه امروز در کشور ما بر عهده اهل دانش است، انتشار هر چه بیشتر اطلاعات دقیق و صحیح علمی پیرامون محصولات تراریخته است تا در جهانی که سرعت حرف اول را می‌زند، فرصت‌ها بیش از این قربانی دلواپسی‌ها نشوند.

شقایق فکوری-کارشناس ارشد بیوتکنولوژی

منبع: قانون