مهندسی ژنتیک و امنیت غذایی
مطهره محسن‌پور، سمیرا کهک و بهزاد قرهیاضی/ فصلنامه پژوهش‌های راهبردی در علوم کشاورزی و منابع طبیعی، شماره 2، 1397
فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های راهبردی در علوم کشاورزی و منابع طبیعی، دوره 3, شماره 2، 1397
نوع مقاله: علمی پژوهشی 
نویسندگان
مطهره محسن‌پور، سمیرا کهک و بهزاد قرهیاضی
به ترتیب استادیار پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی-سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، دانشجوی دکتری دانشگاه گیلان و استاد پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی-سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی.
چکیده
امنیت غذایی یکی از مهمترین چالش‌های بشر برای مقابله با تهدیدهای تغییر اقلیم و رشد جمعیت است. سرمایه‌گذاری در پژوهش‌های کشاورزی به‌ویژه تنوع ژنتیکی، پروژه‌های توالی‌یابی کامل ژنگان4، شناسایی ژن‌های مهم زراعی و دیگر نوآوری‌های علمی در زمینه زیست‌فناوری گیاهی می‌تواند ابزاری قدرتمند برای مقابله با این چالش در نظر گرفته شود. در طول تاریخ، کشاورزان با گزینش بهترین محصول خود برای کشت سال آتی، ناخودآگاه به بهبود ژنتیک محصول کمک کرده‌اند. بهنژادگران سنتی نیز با استفاده از دانش ژنتیک به موفقیت‌هایی در بهبود کمی و کیفی محصول‌های زراعی دست‌یافته‌اند ولی “روش‌های سنتی بهنژادی گیاهان” با محدودیت‌هایی مواجه است. مهندسی ژنتیک ابزاری مکمل، اما قدرتمند است که می‌تواند جهت رفع این محدودیت‌ها به بهنژادگران کمک کند و سریع‌ترین فناوری مورد پذیرش در تاریخ کشاورزی به‌شمار می‌آید. پیشرفت‌های اخیر در مهندسی ژنتیک مانند ظهور و کاربرد کریسپر-کس59 و تلن6 برای ویرایش ژنگان و ژن درایو7، انقلاب جدیدی در تحول‌های موجود ایجاد کرده است. این فناوری‌ها می‌توانند برای اصلاح موجودها بدون باقی‌گذاشتن ژن انتقالی (تراژن8) در محصول پایانی مورد استفاده قرار گیرند. از این‌رو، روش‌های نظارتی کمتری در کشورهای مختلف در مورد محصول آن‌ها اعمال می‌شود. از سوی دیگر “زیست‌شناسی مصنوعی9” فرصتی است برای طراحی مسیرهای متابولیکی برای تولید محصول‌هایی که هرگز پیش از این وجود نداشته یا تولید نشده است. افزایش تقاضا و بازار برای این محصول‌ها موفقیت این فناوری‌های روبه رشد را در تولید مواد غذایی و صنعتی در سال‌های آینده تضمین میکند. در این مقاله، به بررسی این فناوری‌ها، برنامه‌های کاربردی آن‌ها برای دستیابی به امنیت غذایی، رعایت ایمنی‌زیستی، چشم‌انداز‌های آینده و چالش‌های پیش‌روی خواهیم پرداخت.
کلیدواژه ها
تغییرهای اقلیمی و رشد جمعیت، زیست‌شناسی مصنوعی، زیست‌فناوری، محصول‌های تراریخته، ویرایش ژنگانی.