سقف مجازات تخلفات علمی استادان و دانشجویان کجاست؟
معاون حقوقی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری از آمادگی این وزارتخانه برای ارسال پیش‌نویس آیین نامه قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در آثار علمی خبر داد و گفت: بر اساس این قانون مجازات‌هایی از احضار حضوری و تذکر شفاهی تا اخراج برای اساتید خاطی در نظر گرفته شده است.
به گزارش مرکز اطلاعات بیوتکنولوژی ایران به نقل از دیده بان علم ایران، دکتر محمد روشن با بیان اینکه قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در آثار علمی در مرداد ماه امسال به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید، افزود: بر اساس این قانون برای کسانی که مرتکب تخلف در آثار علمی شوند، مجازات‌هایی در نظر گرفته شده است.
وی ادامه داد: بسته به اینکه شخص متخلف، حقیقی یا حقوقی باشد و یا در مواردی اقدام به تشکیل موسسه و یا پایگاه الکترونیکی برای تولید پایان‌نامه و یا مقالات کند و یا مشارکت در تبلیغات این موسسات شود، مجازات‌ها شدیدتر خواهد بود.
روشن در عین حال اضافه کرد: البته هرگونه امتیاز مادی و معنوی که به موجب این مقاله‌ها به دانشجویان یا اساتید و یا کارمندانی که مرتکب چنین تخلفاتی شوند، تعلق گرفته باشد، از آنها سلب خواهد شد.
به گفته وی بر اساس قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در آثار علمی که اخیرا مصوب شده و همچنین بر اساس قانون و مقررات انتظامی دانشگاه‌ها مصوب سال ۶۴ برای استادانی که مرتکب تخلفاتی در این حوزه شوند، مجازات‌ها از احضار و تذکر شفاهی تا اخراج از خدمات دولتی به صورت دائم در نظر گرفته شده و در مورد دانشجویانی که مرتکب چنین تخلفاتی شوند، بر اساس آئین‌نامه انضباطی دانشجویان مصوب سال ۷۴، مجازات تنبیهی در انتظار آنها است.
روشن اضافه کرد: بر اساس آیین‌نامه انضباطی، دانشجویان خاطی اخراج آموزشی می‌شوند و حتی تا پنج سال از شرکت در آزمون‌های ورودی به دانشگاه‌ها محروم خواهند شد.
معاون حقوقی و امور مجلس وزیر علوم تاکید کرد: اگر بر اساس مقالات و پایان‌نامه‌های تقلبی مدرکی و یا امتیازی به فردی داده شود، قابل لغو و ابطال است.
روشن با بیان اینکه بر اساس تبصره ۷ ماده واحده قانون پیشگیری و مقابله با تخلف در آثار علمی، پیشگیری در دو محور ترویج احترام به حقوق مالکان فکری و الزام به اعمال نظارت‌های دقیق از طریق اعمال تبصره ۹ قابلیت اجرا دارد، افزود: بر این اساس دانشجویان ملزم هستند پروپوزال‌های خود را در سامانه ایرانداک ثبت کنند، ضمن آنکه حتما “همانند جویی” نیز انجام شود.
به گفته این مقام مسوول، علاوه بر آن پرداخت هرگونه وجه نقد به استادان راهنما، مشاور و داور موکول به این ارزیابی‌ها از طریق همانندجویی‌ها است.
وی با بیان اینکه اعمال مجازات‌های انتظامی و کیفری برای کسانی که مرتکب چنین تخلفاتی می‌شوند از عوامل ارعابی و عبرت آموز و پیشگیرانه این قانون است، یادآور شد: وزارت علوم برای تدوین آئین‌نامه مربوط به قانون مقابله و پیشگیری از تخلف در آثار علمی بیشترین اهتمام را ورزیده است، به گونه‌ای که به محض اینکه این قانون ابلاغ شد، کمیته‌هایی در وزارت علوم با همکاری دانشگاه‌ها، معاونان و موسسات ذیربط تشکیل شد و خوشبختانه در شورای معاونانی که شنبه گذشته در وزارت علوم برگزار شد، این آئین‌نامه، طرح و اصلاحاتی بر روی آن انجام شد.
روشن اضافه کرد: این آیین‌نامه در حال حاضر آماده ارسال برای وزارتخانه‌های بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و وزارت دادگستری است تا آنها نظرات خود را بر روی این آئین‌نامه ارائه دهند تا بتوان به هیات وزیران ارائه داد.
معاون امور حقوقی و مجلس وزیر علوم با تاکید بر اینکه پنجم دی‌ماه (روز گذشته) آخرین فرصت تنظیم و تدوین آئین‌نامه بوده است، گفت: خوشبختانه وزارت علوم این وظیفه خود را به خوبی انجام داده است.
وی با بیان اینکه این قانون در ششم شهریورماه جاری در روزنامه رسمی منتشر شده است، افزود: پس از انتشار آن در روزنامه رسمی، این قانون لازم الاجرا است و ما هم سه ماه برای تدوین آیین نامه فرصت داشتیم که آخرین مهلت ما ۵ دی ماه بوده است.
روشن که در گفت‌وگوی ویژه خبر ۲۰ شبکه چهار سخن می گفت با تاکید بر اینکه پیش‌نویس آیین‌نامه باید به تایید وزارتخانه‌های بهداشت و دادگستری برسد، ابراز امیدواری کرد که به سرعت نظرات این دستگاه‌ها ارسال شود و اظهار کرد: در فرآیند تدوین این آیین‌نامه نمایندگانی از وزارت بهداشت در جلسات حضور داشتند و فکر می‌کنیم مشکلی در این زمینه نداشته باشیم و بتوانیم به سرعت این پیش‌نویس را در هیات وزیران مطرح کنیم.