آفت زدایی از علم/ نگاهی به یادداشت محمد درویش
در تاریخ 27 اسفند 96 مطلبی با عنوان ” تراریخته آفت محیط زیست” با قلم «محمد درویش» به عنوان منتقدِ محصولات تراریخته در روزنامه قانون منتشر شد.
وی در یادداشت خود مدعی شده است که “وزیر جدید کشاورزی آلمان در صدد است مصرف آفت کش «خطرناک» گلایفوسیت را در باغ های خانگی، پارک ها، و اماکن ورزشی متوقف کند”. همین دو خط و یادداشت کوتاه او دارای اشکالات علمی فراوانی است که از حوصله این مقاله خارج است. اما برای آگاه سازی مخاطبان 8 اشکال عمده وارد بر همین دو خط اول این یادداشت را مرور می کنیم:
- اتحادیه اروپایی در سال 2017 مصرف علف کش گلایفوسیت را برای یک دوره پنج ساله تمدید کرد. بدیهی است آلمان نیز یکی از اعضای اصلی اتحادیه اروپا است (1).
بیشتر ببینید: تمدید مجوز مصرف گلایفوسیت در اروپا
- سازمان بهداشت جهانی (WHO) و سازمان خوارو بار جهانی(FAO) در بیانیه ای رسمی در سال 2016 اعلام کرده اند که گزارش های مختلف علمی در 40 سال گذشته در مورد استفاده از گلایفوسیت در محصولات تراریخته و غیر تراریخته نشان می دهد که گلایفوسیت تهدیدی برای سلامت انسان ندارد (2).
بیشتر ببینید: سلامتی گلایفوسیت تایید شد.
- اداره ایمنی غذای اتحادیه اروپا سلامت و ایمنی گلایفوسیت را تضمین می کند (3 ).
بیشتر ببینید: تراریخته و گلایفوسیت در ایستگاه اتحادیه اروپا
- علف کش گلایفوسیت قبل از ورود محصولات تراریخته و برای کنترل علف های هرز و سمج و زحمت آفرین، خسارت زا و دردسر ساز مصرف شده و مورد استفاده قرار گرفته است و ارتباطی با محصولات تراریخته ندارد. در واقع این علف‌کش بیش از ۵۰ سال است کاربرد گسترده‌ای در کشاورزی دارد در حالی که تولید محصولات تراریخته تنها ۲۲ سال است که صورت می گیرد (4).
بیشتر ببینید: آثار اقتصادی و زیست محیطی حذف گلایفوسیت از کشاورزی
- میزان سمیت علف کش گلایفوسیت از همه علف کش های دیگری که که جایگزین آن می شوند کمتر است. در صورت عدم استفاده از ارقام تراریخته مقاوم به گلایفوسیت، استفاده از سموم علف‌کش منتفی نمی‌شود بلکه سموم علف کش با سمیت و حجم بالاتر جایگزین می‌شوند. برای مثال در صورت جایگزینی کلزای غیرتراریخته از علف‌کش هالوکسی فلوپ آرمتیل با سمیت ده برابر گلایفوسیت استفاده می‌شود. در صورت جایگزینی برنج تراریخته نیز کشاورزان مجبور خواهند شد از ساتوم یا تیوبنکارب با سمیت ۵ برابر و یا بوتاکلر با سمیت تا دو و نیم برابر گلایفوسیت استفاده کنند.
نگرانی آقای درویش از حذف علف کش های پر خطر قابل درک نیست!
- سمیت علف کش گلایفوسیت بر اساس گزارش های رسمی بسیار کمتر از نمک طعام یا کافئین موجود در قهوه است(5). تصویر 1 مقایسه سمیت گلایفوسیت را دربرابر برخی ترکیب های شیمیایی شناخته شده نشان می دهد.
بیشتر ببینید: سمیت گلایفوسیت از نمک طعام کمتر است.
جدول 1. سمیت گلایفوسیت از نمک طعام و کافئین موجود در قهوه کمتر است.
- تبعیت و حمایت از وزیر آلمانی در تقابل با قانون ملی ایمنی زیستی، رییس شورای ملی ایمنی زیستی، وزیر جهاد کشاورزی، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست و انجمن های علمی کشور تنها از “درویش” ها مورد انتظار است. اما برای اینکه روشن شود مخالفان علم چگونه دست به تخطئه اخبار می زنند کافیست با یک کلیک مطلب لینک زیرا را که در مورد حمایت کشاورزان آلمانی از علف کش گلایفوسیت است، مطالعه کنیم:
http://www.renolab-glp.com/german-farmers-in-defense-of-glyphosate/
- گلایفوسیت اصلا آفت کش نیست و علف کش است!
حیف است کسی که سالها کارشناس موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع بوده و ده ها سفر خارجی با هزینه مردم داشته است و به عنوان منتقد! دست به قلم می شود نتواند علف کش را از آفت کش تشخیص دهد.
باید اعتراف کرد بحث مهندسی ژنتیک از آزمایشگاه ها بیرون کشیده شده و متاسفانه تلاش پژوهشگران برای تولید داخلی محصولات تراریخته در جهت توسعه کشور، مجالی فراهم آورده است که کسانی همچون جناب درویش که امروز همه موقعیت های خود را از دست رفته می بینند چند خطی تایپ کنند و با یدک کشیدن عناوین و القاب همچون پرفسورِ منتقد یا کارشناسِ محیط زیستِ منتتقد یا عضو هیات علمیِ اخراجیِ (!) منتقد بر سر زبان ها بیفتند، عقده گشایی کنند یا انتقام از دست رفتن پست های محبوبشان را از علم بگیرند!
از آنجا که یادداشت جناب درویش هیچکدام از عناصر یک نقد مستدل و علمی را شامل نمی شود، باید گفت که عنوان “منتقد” برای ایشان، تنها برای باور پذیر کردن ادعاهای فاقد پشتوانه علمی وی کاربرد دارد. اساسا چنین نقدی پاسخی را طلب نمی کند، اما پایگاه اطلاع رسانی بیوتکنولوژی ایران در جهت آگاه سازی مخاطبان، انتشار این چند خط را- برای پاسخ به شبهاتی که ایشان به یک “علم” وارد کرده است- وظیفه خود میدانست. محمد درویش به دلیل مواضع فناوری هراسانه اش با درجه کارشناسی ارشد یکی از محبوب ترین مدیران خانم ابتکار در سازمان حفاظت محیط زیست بوده است. ایشان که در زمان مدیریت خود فرصت پیاده شدن از هواپیما را نداشته و به “مارکوپولوی دوران” مشهور بوده،از زمانی که با تغییرات مدیریتی در این سازمان، از سمت محبوب خود برکنار شد به تصور خود برای انتقام از مدیریت جدید سازمان -که بر خلاف اسلاف خود تحت تاثیر “درویش” ها قرار نگرفته است- به تقابل به محصولات تراریخته می پردازد.
جای تاسف است که هر گاه دری به سوی آسایش و رفاه مردمان این سرزمین گشوده می شود، نیروهای نامرئی سراسیمه از برخی خبرگزاریهای داخلی خاص گرفته تا شبکه های خارجی همچون بی بی سی ، از شبه منتقدان داخلی با چنته های خالی از دانش گرفته تا بیسوادان خارج نشین، سر در می آورند و لشکری برای مهر و موم کردن و یا به تعبیر ملموس تر گل گرفتن آن در تشکیل می دهند!!!!!!
در هر حال علم جاده ای یک طرفه است که به هر روی راه خود را باز می کند. برای اینکه بدانیم چنین شبه نقدها و شبه منتقدانی چقدر می توانند مسیر علم را متوقف کنند، کافیست نگاهی به تاریخ بیفکنیم!
شقایق فکوری، کارشناس ارشد بیوتکنولوژی
منابع:
[3]. European Food Safety Authority, Conclusion on the peer review of the pesticide risk assessment of the active substance glyphosate, EFSA Journal 2015;13(11):4302 [107 pp.]. <https://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/4302
[4]. http://enveurope.springeropen.com/articles/10.1186/s12302-016-0070-0