مهندسي ژنتيک و امنيت غذايي
مطهره محسن‌پور، سمیرا کهک و بهزاد قرهیاضی/ فصلنامه پژوهش‌های راهبردی در علوم کشاورزی و منابع طبیعی، شماره 2، 1397
فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های راهبردی در علوم کشاورزی و منابع طبیعی، دوره 3, شماره 2، 1397
نوع مقاله: علمی پژوهشی 
نویسندگان
مطهره محسن‌پور، سمیرا کهک و بهزاد قرهیاضی
به ترتیب استاديار پژوهشگاه بیوتکنولوژي کشاورزي-سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، دانشجوی دکتری دانشگاه گیلان و استاد پژوهشگاه بیوتکنولوژي کشاورزي-سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی.
چکیده
امنیت غذایی یکی از مهمترین چالش‌های بشر برای مقابله با تهديدهاي تغییر اقلیم و رشد جمعیت است. سرمایه‌گذاری در پژوهش‌های کشاورزی به‌ویژه تنوع ژنتیکی، پروژه‌های توالی‌يابي کامل ژنگان4، شناسایی ژن‌های مهم زراعی و دیگر نوآوری‌های علمی در زمینه زیست‌فناوری گیاهی می‌تواند ابزاري قدرتمند برای مقابله با این چالش در نظر گرفته شود. در طول تاريخ، کشاورزان با گزینش بهترین محصول خود براي کشت سال آتي، ناخودآگاه به بهبود ژنتيک محصول کمک کرده‌اند. بهنژادگران سنتی نيز با استفاده از دانش ژنتیک به موفقیت‌هایی در بهبود کمي و کيفي محصول‌های زراعي دست‌يافته‌اند ولي “روش‌های سنتی بهنژادی گیاهان” با محدوديت‌هايي مواجه است. مهندسی ژنتیک ابزاري مکمل، اما قدرتمند است که می‌تواند جهت رفع این محدودیت‌ها به بهنژادگران کمک کند و سریع‌ترین فناوری مورد پذيرش در تاریخ کشاورزی به‌شمار می‌آید. پیشرفت‌های اخیر در مهندسی ژنتیک مانند ظهور و کاربرد کریسپر-کس59 و تلن6 برای ویرایش ژنگان و ژن درایو7، انقلاب جديدي در تحول‌های موجود ايجاد کرده است. این فناوري‌ها می‌توانند برای اصلاح موجودها بدون باقي‌گذاشتن ژن انتقالی (تراژن8) در محصول پایانی مورد استفاده قرار گیرند. از این‌رو، روش‌های نظارتی کمتري در کشورهای مختلف در مورد محصول آن‌ها اعمال مي‌شود. از سوی دیگر “زیست‌شناسی مصنوعی9” فرصتی است برای طراحی مسیرهای متابولیکی براي توليد محصول‌هایي که هرگز پیش از این وجود نداشته يا توليد نشده است. افزایش تقاضا و بازار برای این محصول‌ها موفقیت این فناوری‌های روبه رشد را در تولید مواد غذایی و صنعتي در سال‌های آینده تضمین میکند. در این مقاله، به بررسي این فناوری‌ها، برنامه‌های کاربردی آن‌ها برای دستیابی به امنیت غذایی، رعایت ایمنی‌زيستي، چشم‌انداز‌های آینده و چالش‌های پيش‌روي خواهيم پرداخت.
کلیدواژه ها
تغییرهای اقلیمی و رشد جمعیت، زیست‌شناسی مصنوعی، زیست‌فناوری، محصول‌های تراریخته، ويرايش ژنگاني.