سن در تسنیم- شماره اول/ اهمیت تولید ملی محصولات تراریخته در توسعه اقتصادی

سن در تسنیم- شماره اول

سن در تسنیم با هدف شفاف­ سازی افکار عمومی در زمینه محصولات تراریخته در پایگاه اطلاع­ رسانی بیوتکنولوژی ایران گشوده شده است. شماره اول این پرونده به بررسی علمی اهمیت مهندسی ژنتیک در کشاورزی و نقش محصولات تراریخته برای ایجاد توسعه پایدار در کشاورزی می پردازد. در  شماره های بعدی ضمن بررسی علمی این محصولات، بر روشن سازی برخی حقایق تمرکز خواهیم کرد که در جهت منحرف کردن اذهان عمومی از واقعیت، تحریف شده­ اند یا به طور کلی تصویر واژگونی از آنها به مردم ارائه شده است. سن در تسنیم به طور ویژه به محتوای غیر علمی علیه مهندسی ژنتیک در پرونده “مزرعه پدری” در خبرگزاری تسنیم می پردازد. 

+بیشتر ببینید: 

سن در تسنیم منتشر می شود/ نگاهی به پرونده “مزرعه پدری” در خبرگزاری تسنیم

بررسی روند تاریخی توسعه اقتصادی کشورها نشان می‎دهد که عمده کشورهای توسعه یافته دنیای امروز، کشاورزی را به عنوان بخش زیربنایی توسعه اقتصادی خود انتخاب کرده و با استفاده از ظرفیت‎های فراوان این بخش توانسته‎اند علاوه بر تامین نهاده‎های مناسب برای رشد سایر بخش‌ها، به توسعه سایر بخش‎ها نیز دست یابند؛ بخش کشاورزی در روند رشد و توسعه اقتصادی کشورهای مختلف نقش‎های متعددی بر عهده دارد (1).

اگرچه ایران بر اساس معیارهای جهانی در شمار کشورهای دارای درآمد متوسط است، اما 40 درصد جمعیت کشور زیر خط فقر به سر می برند (2). از آنجایی که احتمالا نسبت فقر درمناطق روستایی بالاتر است، پس می توان تصور کرد که بیش از نصف جمعیت روستایی زیر خط فقر است. در چنین وضعیتی یکی از نقش های مهم کشاورزی تامین در آمد کافی برای خارج کردن بخش اعظم جمعیت روستایی از زیر خط فقر است.

شواهد و مستندات بسیار قوی وجود دارد که اثبات می­کند راه کاهش فقر در هر کشوری رشد کشاورزی است. در کشاورزی به دلیل وجود محدودیت زمین و در ایران به دلیل محدودیت فوق العاده آب، کاهش هزینه ها عمدتا به ارتقا بهره­وری آب و زمین بستگی دارد. افزایش عملکرد به ازای آب و زمین اصلی­ترین راه افزایش تولید است (3).

افزایش تولید باید همراه با توسعه پایدار در بخش کشاورزی باشد. توسعه پایدار رهیافتی است که نیازهای نسل حاضر را براورده می نماید، بدون آنکه توانایی نسل های آینده را برای رفع نیاز خود به مخاطره اندازد.  توسعه پایدار کشاورزی نیز نظامی است که در آن از شیوه های غیرکارای سنتی و غیر اقتصادی جلوگیری می کند و بر استفاده از دانش و شیوه های مدرن کشاورزی تکیه دارد که با استفاده از این شیوه و مد نظر قرار دادن مسائل زیست محیطی به اقتصادی بودن و بازده بیشتر تولید نیز توجه کافی دارد (4).

تولید محصولات زراعی تراریخته می­تواند به تحقق این هدف کمک کند. محصولات تراریخته (یا تغییر شکل یافته ژنتیکی) به محصولاتی اطلاق می‌شود که ساختار ژنتیک آن­ها با هدف بهبود و تقویت صفات مطلوب مانند بهبود کیفیت غذایی، مقاومت به آفات و بیماری‌ها، افزایش کمیت محصول یا حذف صفات نامطلوب از طریق روش‌های پیشرفته علمی مهندسی ژنتیک اصلاح شده است.

هم اکنون بیش از 18 میلیون کشاورز در سراسر جهان، به دلیل مزایای محصولات تراریخته، کشت این محصولات را انتخاب کرده اند. از جمله این مزایا می توان به کاهش تاثیرات کشاورزی بر محیط زیست، کاهش هزینه ها از طریق استفاده کمتر از آفت کش ها و افزایش قابل توجه بازدهی محصول، کاهش خسارت و جلوگیری از از بین رفتن محصول، مقاومت در برابر بیماری ها، حشرات و آفات و همچنین تولید مواد غذایی با ارزش تغذیه ای بالاتر اشاره کرد.

بازدهی بالای تولیدات کشاورزی که در اثر بهره­ مندی از فناوری مهندسی ژنتیک حاصل می­ شود از راه ­های اصلی افزایش تولید در بخش کشاورزی است. چرا ما نباید از از این فناوری پیشرفته جهت تامین امنیت غذایی و همچنین مبارزه با فقر در کشور بهره ببریم؟ شیوه های فعلی در کشاورزی اگرچه ضروری هستند اما برای مقابله با چالش های آینده کافی نیستند.

فناوری های بسیاری وجود دارد که زمانی که برای اولین بار معرفی شدند از سوی فناوری هراسان مورد مناقشه و بحث قرار گرفتند. واکسن ها، آنتی بیوتیک ها، ویتامین­ها، عمل پیوند عضو حتی تلفن و اینترنت از جمله­ آن ها هستند. اگر در خوشبینانه ترین حالت مخالفان تولید ملی تراریخته را تنها کسانی بدانیم که مبتلا به تکنوفوبیا یا هراس از فناوری های جدید هستند، باید از آنها سوال کنیم: آیا می توان امروز ادامه زندگی را در نبود یکی از این فناوری ها تصور کرد؟

مخالفت با محصولات تراریخته، مخالفت با واکسن، داروهای شیمیایی، عمل های جراحی و… نمونه هایی از تکنوفوبیا یا فناوری هراسی است که در صورت القا به جامعه نتایج آن بسیار مصیبت بار خواهد بود.

همواره در طول تاریخ اکتشافات علمی و پیشرفت های تکنولوژیکی به بهبود سلامت و رفاه جامعه بشری کمک کرده است. هیچ چیز در حفظ انسجام یک جامعه مهمتر از امنیت غذایی به معنی دسترسی همه افراد به غذای کافی، سالم و مغذی نیست. با توجه به چالش هایی که در این قرن با آن مواجه هستیم، هم از لحاظ اجتماعی و هم به لحاظ زیست­ محیطی، ناگزیر به استفاده از علم و فناوری روز جهان هستیم.

در شماره­ های بعدی پرونده سن در تسنیم چالش های پیش روی توسعه فناوری و نیل به خود کفایی در کشاورزی بررسی خواهد شد. این پرونده فرصتی است که  به اخبارجعل شده در خصوص محصولات تراریخته بپردازیم. حقایقی که در جهت سنگ اندازی در مسیر توسعه کشور، وارونه، تحریف و یا تقطیع می شوند.

*بدیهی است مخاطب این پرونده منحصرا دست اندرکاران واحد ذیربط تسنیم در تولید مطالب مجعول و سراپا کذب علیه محصولات تراریخته مانند مطالب زنجیره­ای “مزرعه پدری” یا “ایران-ایری-راکفلر” است و ربطی به کارکنان و مدیران زحتمکش به ویژه خبرنگارنگاران صمیمی این رسانه و سایر بخش ها و واحد های آن ندارد. امید است مدیریت ارشد این رسانه با خود پالایی، رسالت سنگین اطلاع رسانی صحیح، دقیق و منصفانه را در این حوزه نیز جاری و ساری کند.

منابع:

1. نقش کشاورزی در توسعه اقتصادی، روزنامه دنیای اقتصاد
2. ۴۰ درصد جمعیت ایران زیر خط فقر
3. نقش کشاورزی در توسعه اقتصادی : یافته هایی جدید از کشورهای دارای رشد سریع در بخش کشاورزی
4. چالش های پایدار در توسعه کشاورزی ایرن