تحول در صنایع غذایی با دانش ژنتیک

دانش مهندسی ژنتیک دستاورد تحقیق و توسعه است که براساس آن تعهداتی را در تولید محصولات حیاتی ارگانیک پدید می‌آورد. این علم با فرآوری محصولات، فناوری‌های جدیدی با خود به همراه خواهد داشت که می‌تواند پایه تحول در صنایع غذایی باشد.

همایش ملی مهندسی ژنتیک در خدمت تولید غذای سالم و پایدار ۲۸ بهمن با حضور عیسی کلانتری، مشاور معاون اول رییس‌جمهوری، بهزاد قره‌یاضی، رییس بخش تحقیقات و فناوری سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور و جمعی از استادان دانشگاه و متخصصان در دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد برگزار شد. در این همایش سید محمد میرمحمدی استاندار استان یزد با بیان اینکه علم ژنتیک تاثیر بسزایی بر صنایع کشور خواهد داشت، گفت: علم ژنتیک با تعهداتی که در پدیده‌های حیاتی و تولید محصولات ارگانیک به وجود می‌آورد با فرآوری محصولات می‌تواند روی صنایع کشور تاثیر مثبت بگذارد. او با بیان اینکه فناوری‌های جدید حاصل علم ژنتیک صنایع ویژه خود را می‌طلبد، افزود: به‌عنوان مثال واحدهای شالی‌کوبی برای تولید برنج تراریخته نیاز به فناوری‌های جدید دارد که صنایع ویژه خود را می‌طلبد. بنابراین در آن شرایط تاثیر علم ژنتیک را آن زمان در صنایع خواهیم دید. کلانتری که در همایش ملی مهندسی ژنتیک در خدمت تولید غذای سالم و توسعه پایدار سخن می‌گفت، با تاکید بر اینکه در حالی کشاورزان را از تولید محصولات با فناوری روز دنیا محروم می‌کنیم که سالانه شاهد واردات ۸میلیارد دلار محصولات تراریخته به کشور هستیم، افزود: فناوری‌های نوین کورسوی امیدی برای بخش کشاورزی کشور است که نباید به‌دست خود، کشاورزان را از آن محروم کنیم.

آینده نگران‌کننده برای بخش کشاورزی

وی با بیان اینکه درصد بهره‌برداری از منابع آبی تجدیدپذیر کشور، ۶ برابر استاندارد و متوسط عمق خاک زراعی کشور کمتر از یک‌هشتم متوسط دنیاست، تصریح کرد: تصور نمی‌کنم با روند فعلی حتی با پیشرفت‌های فناوری به امنیت غذایی برسیم چون هیچ‌گاه به‌طور جدی توسعه پایدار را اجرایی نکرده‌ایم. دبیرکل خانه کشاورز با بیان اینکه با توجه به شرایط موجود آینده چندان روشنی در بخش کشاورزی و تامین امنیت غذایی کشور نخواهیم داشت، اظهار کرد: با وجود شرایط نگران‌کننده موجود گروه‌هایی پیدا شدند که به‌دلیل منافع خود واقعیت‌ها را منکر می‌شوند و با این بهانه که نمی‌دانیم با مصرف تراریخته‌ها چه اتفاقی می‌افتد با استفاده از این فناوری در بخش کشاورزی مخالفت می‌کنند. این در حالی است که سالانه میلیاردها دلار محصولات تراریخته به کشور وارد می‌شود. وی تصریح کرد: در شرایطی که در اثر مصرف بی‌رویه سموم و کودهای شیمیایی ساکنان شمال کشور با شیوع بیماری‌های مختلف مواجه هستند استفاده از فناوری‌هایی که می‌تواند ضمن افزایش بهره‌وری کشاورزی از مشکلات و تبعات مصرف سموم پیشگیری کند منع می‌شود. کلانتری با اشاره به فعالیت برخی گروه‌ها زیر پوشش حفاظت از محیط‌زیست گفت: ریشه گروه‌های سبز در اروپا به دوره‌ای برمی‌گردد که اروپایی‌ها در حوزه مهندسی ژنتیک از امریکا عقب بودند و از طریق این گروه‌ها تلاش می‌کردند جلوی واردات محصولات تراریخته امریکایی را بگیرند و از زمانی که عقب‌ماندگی خود را جبران کردند گروه‌های سبز هم دیگر مقاومتی نکردند. وی دلیل قیمت بالای محصولات تولیدی کشاورزان را نبود فناوری روز دنیا عنوان کرد و گفت: درحال‌حاضر بخش کشاورزی کشور به فناوری‌های روز دنیا مجهز نیست و این امر باعث شده که قیمت تمام شده تولیدات در این بخش توان رقابت با محصولات تولیدی کشورهای اروپایی و شرقی را نداشته باشد.

رشد منفی سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی

کلانتری به سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی اشاره کرد و گفت: برای اینکه بتوان در بخش کشاورزی ظرفیت‌ها را از قوه به فعل تبدیل کرد باید سرمایه‌گذاری انجام شود اما متاسفانه شاهد رشد منفی سرمایه‌گذاری در این بخش هستیم. مشاور معاون اول رییس‌جمهوری تصریح کرد: رفع مشکلات کشاورزی نیازمند سرمایه‌گذاری مناسب است در حالی که آخرین رشد سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی ایران مربوط به آخرین برنامه ۵ ساله پیش از انقلاب است.

تجاری‌سازی محصولات تراریخته

متاسفانه تولید محصولات تراریخته در ۸ سال دولت‌های نهم و دهم متوقف شد. در این دوره تمامی زیرساخت‌های کشاورزی به‌ویژه پژوهش، آموزش، ترویج استفاده از فناوری‌های نو و شایسته‌سالاری به تمسخر گرفته شد و دانایی‌ستیزی به اوج خود رسید. شاید به جرات بتوان گفت یکی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصادی کشور که بیشترین آسیب را از سیاست‌های غلط دولت نهم و دهم، متحمل شد بخش کشاورزی است. موضوعی که بهزاد قره‌یاضی، رییس بخش تحقیقات و فناوری سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور در همایش ملی مهندسی ژنتیک در خدمت تولید غذای سالم و توسعه پایداربه آن تاکید کرد و با بیان اینکه نباید جلوی دسترسی مردم به غذای کافی بر مبنای نسخه فناوری‌هراسان گرفته شود، گفت: بزرگترین سرمایه ما حمایت مستقیم رهبر معظم انقلاب از بیوفناوری و فناوری تراریخته است. در همین حال قانون ایمنی زیستی نیز دولت را مکلف به حمایت از این فناوری کرده است و شخص رییس‌جمهوری نیز بر این مسئله تاکید دارد در همین حال شاهد عزم جدی وزارت جهاد کشاورزی برای صدور مجوز محصولات تراریخته هستیم. وی ادامه داد: وزارت بهداشت و معاونت علمی-فناوری رییس‌جمهوری نیز حمایت‌های خود را از محصولات تراریخته اعلام کرده است، به نحوی که معاونت علمی از تجاری‌سازی محصولات تراریخته حمایت می‌کند که این امر، نشان از عزم کشور برای استفاده از این فناوری دارد. رییس انجمن ایمنی زیستی ایران با اشاره به گزارش‌های سازمان‌های جهانی درباره محصولات اصلاح‌شده ژنتیکی و تراریخته گفت: براساس گزارش رسمی سازمان بهداشت جهانی تمامی محصولات غذایی در سبد غذایی مردم، مورد بررسی و سلامتی قرار گرفته و ایمن هستند. هیچ شواهدی مبنی بر غیرسالم بودن این محصولات وجود ندارد. در همین حال سازمان غذا و داروی جهانی نیز بر این امر صحه گذاشته است.

مانعی بر ورود محصولات تراریخته در سبد غذایی مردم نیست

قره‌یاضی به تایید سلامت محصولات تراریخته از سوی وزارت بهداشت تمامی دولت‌های چند سال اخیر اشاره کرد و گفت: خوشبختانه در کشور وزرای بهداشت در هر دولتی با هر گرایش و جناح سیاسی بدون استثنا با صراحت، سلامتی و صحت محصولات تراریخته را تایید کرده‌اند و از نظر آنها مانعی برای وجود این محصولات در سبد غذایی خانوار وجود ندارد. وی تصریح کرد: هم‌اکنون روغن‌های نباتی در کل دنیا از دانه‌هایی استخراج شده‌اند که با مهندسی ژنتیک اصلاح شده و از سالم‌ترین غذاها به حساب می‌آیند. در تولید این محصولات از سموم شیمیایی دفع آفات استفاده نمی‌شود. رییس انجمن ایمنی زیستی ایران اظهار کرد: هم‌اکنون در ۱۸۱میلیون هکتار از اراضی زیرکشت دنیا محصولات تراریخته بکار رفته است و ۲۵ کشور دنیا این محصولات را می‌کارند و همه کشورها از این محصولات استفاده می‌کنند. قره‌یاضی افزود: هم‌اکنون ۸۲درصد سطح زیر کشت سویای جهان، تراریخته است به بیان دیگر، صددرصد سویا در بازار تبادل جهانی و صددرصد آن که وارد بازار ایران می‌شود، تراریخته است. وی با بیان اینکه در کنار تولید غذای سالم باید به فکر توسعه پایدار نیز بود، افزود: تلاش در استفاده از فناوری در تولید غذای سالم، افزایش بهره‌وری را به همراه خواهد داشت.

منبع: روزنامه صمت